Birinin söylediği bir cümleyi başka birine aktarırken dolaylı anlatımı (reported / indirect speech) kullanırız. Öncelikle Türkçe bir örnek vererek dolaylı anlatımın nasıl olduğunu hatırlayalım:

Ayşe: – Ben bir öğrenciyim

Sevda: Ayşe ne söyledi?

Mehmet: – O öğrenci olduğunu söyledi.

Mehmet Sevda’ya Ayşe’nin ne dediğini dolaylı olarak aktarmıştır. Direk aktarsaydı söyleyeceği cümle “Ayşe “Ben bir öğrenciyim” dedi”, olurdu.

Örnekte gördüğümüz gibi “ben” öznesi gitmiş “O” öznesi gelmiştir ve  “öğrenciyim”  ifadesi “öğrenci olduğunu” ifadesine dönüşmüştür.

İngilizce dolaylı anlatım cümlelerini de bu örnekteki mantıktan hareketle öğreneceğiz. Şimdi verdiğimiz Türkçe örneği bir de İngilizce şekliyle inceleyelim:

Ayşe: I am a student

Sevda: What did she say?

Mehmet: She said (that) she was a student.

“I am a student” ifadesi birinci ağızdan çıkan ifadedir. Mehmet bu cümleyi aktarırken söyleyen kişi kendisi olmadığı için “I” yerine “She” kullanmıştır ve “said” (say fiilinin geçmiş zamandaki şekli) yani “söyledi” fiilini kullandığı için zaman kipini de kullandığı kipin bir geçmişi olarak değiştirmiştir.

*Zaman kipinin bir geçmişini almamız için kullanılan fiilin de geçmiş zaman biçiminde olması gerekir. (say/said, tell/told vb.)

Şimdi de öğrendiğimiz bu bilgiyi birkaç örnekle pekiştirelim:

“He is painting his room”, Merve said. (doğrudan anlatım) > She said (that) he was painting his room. (dolaylı anlatım)

Yukarıdaki örneğimizde direk anlatımlı cümlede kullandığımız “present continuous” zaman kipidir . Bu yüzden dolaylı anlatım cümlemizde kullanacağımız kip “past continuous” zaman kipi olacaktır.

“The film has ended”, Selim said.  > He said (that) the film had ended.

Yukarıdaki örnekte ilk cümlemizde (direk anlatım) kullanılan  “present perfect” zaman kipidir. Bu yüzden dolaylı anlatımda “past perfect” zaman kipini kullanırız. Eğer kullandığımız kipin bir geçmiş hali yoksa kipte değişiklik olmaz:

“I hadn’t done my homework”, Selma told. > Selma told me (that) she hadn’t done her homework.

*Zaman kiplerindeki değişikliği tablo halinde verelim ve kullanacağımız fiil “study” olsun:

Direct (direk)……………………Indirect (dolaylı)

– Simple Present…………………– Simple Past
study……………………………………..studied
– Present Perfect…………………– Past Perfect
has studied……………………………..had studied
– Present Continuous………….– Past continuous
is studying………………………………was studying
– Simple Past………………………– Past perfect
studied…………………………………..had studied
– Simple Future…………………..– Future Conditional
will study…………………………………would study
– Future Continuous…………..– Conditional Continuous
will be studying……………………….would be studying
– Past Perfect………………………– Past Perfect
had studied……………………………….had studied

* “Say” ve “tell” bu konuda geçmiş zaman halleriyle en çok kullanılan fiillerdir. Her iki ifadeyi de  “dedi”, “söyledi”  anlamında kullanırız. Fakat “tell” fiilinden sonra zamir gelmelidir. Bir önceki örnekte belirttiğimiz gibi…

* Zaman kiplerinde değişiklik olduğu gibi yer, yön, durum bildiren bazı ifadelerde de değişiklik olur.Bunları bir tablo halinde verelim:

this ————–> that

these ————> those

here ————–> there

today ———–> that day

yesterday —–> the previous day

ago ————–> before

last week ——> the previous week

tomorrow —–> the next day / the following day

next week —> the week after / the following week

now ————–> then / at that moment, at once, that time

next year —–> the year after / the following year

 

*Aşağıda  vereceğimiz örneklerle konumuzu pekiştirelim:

– “I am trying to finish my homework now “, she said. > She said (that) she was trying to finish her homework then.

– “My house is here“, he said. > He said that his house was there.

– ” They visited their uncle yesterday“, she told. > She told us (that) they had visited their uncle the previous day.