Bu konu anlatımında İngilizce şimdiki zaman present continuous tense hakkında bilgi verilmektedir. İngilizce present contiuous tense (şimdiki zaman) ile ilgili örnek cümleler, present continuous olumlu, olumsuz, soru halleri, cümle içinde kullanımları bulunmaktadır. Bu tensin kullanımıyla ilgili bilgilere aşağıdan ulaşabilirsiniz.
Şimdiki zaman cümle yapısı
İngilizcede şimdiki zaman cümle yapısı sırasıyla özne, yardımcı fiil, esas fiil, -ing (-yor) takısı ve nesne şeklindedir.
Öznenin durumuna göre yardımcı fiil am, is, are şeklinde çekimlenir. Cümlenin öznesi 1. tekil şahıs (I) ise “am”, 3. tekil şahıs (he, she it) ise “is”, 2. tekil şahıs (you) veya 1,2,3. çoğul şahıs (we/you/they) ise “are”, yardımcı fiil olarak getirilir.
Yardımcı fiillerin olumsuz hali “am not”, “is not/isn’t” ve “are not/aren’t” şeklindedir. Cümleyi olumsuz yapmak için yardımcı fiillerin olumsuz hali kullanılır. Yardımcı fiiller olumlu ve olumsuz düz cümlelerde özneden hemen sonra kullanılır.
Olumlu veya olumsuz soru cümlelerinde ise özneden önce kullanılır. Cümlenin her halinde yardımcı fiilden sonra gelen esas fiile -ing takısı eklenir.
Şimdiki zaman olumlu cümle yapısı
Olumlu cümle yapısı: Özne + Yardımcı Fiil (am/is/are) + Esas Fiil + (-ing) takısı + Nesne + Dolaylı Tümleç + Zarf Tümleci
Aşağıdaki tabloda “work” (çalışmak) fiilinin şimdiki zamanda olumlu çekimi yapılmıştır.
Kısaltmalar: I’m, you’re, he’s, she’s, it’s, we’re, they’re şeklinde yardımcı fiil özneyle birleştirilerek kısaltma yapılabilir.
Şimdiki zaman olumsuz cümle yapısı
Olumsuz cümle yapısı:
1. Özne + Yardımcı Fiil (am/is/are) + Olumsuzluk Eki (not) + Esas Fiil + (-ing) takısı + Nesne + Dolaylı Tümleç + Zarf Tümleci
2. Özne + Olumsuz Yardımcı Fiil (am not/isn’t/aren’t) + Esas Fiil + (-ing) takısı + Nesne + Dolaylı Tümleç + Zarf Tümleci
Aşağıdaki tabloda “study” (ders çalışmak) fiilinin şimdiki zaman olumsuz çekimi yapılmıştır.
Aşağıdaki tabloda fiillerin olumsuz çekiminde olumsuzluk eki “not” ın yardımcı fiillerle kaynaşmış halleri (isn’t, aren’t gibi) yer almaktadır. Birinci tekil şahısa gelen “am not” birleşmez.
Kısaltmalar: I’m not, you’re not, you aren’t, he’s not, he isn’t, she’s not, she isn’t, it’s not, it isn’t, we’re not, we aren’t, they’re not, they aren’t…
Şimdiki zamanda olumlu soru cümlesi
Olumlu soru cümlelerini yardımcı fiili öznenin önüne getirerek yapabilirsiniz.
Olumlu soru cümle yapısı: Yardımcı Fiil (am/is/are) +Özne + Esas Fiil + (-ing) takısı + Nesne + Dolaylı Tümleç + Zarf Tümleci
Aşağıdaki tabloda “write a letter” (mektup yazmak) fiili soru haliyle çekimlenmiştir.
Şimdiki zamanda olumsuz soru cümlesi
Olumsuz soru cümlelerini yardımcı fiilin olumsuz halini öznenin önüne getirerek ya da yardımcı fiili öznenin önüne getirip olumsuzluk eki “not” ı özneden sonra getirerek yapabilirsiniz.
Olumsuz soru cümle yapısı:
1. Yardımcı Fiil (isn’t/aren’t) +Özne + Esas Fiil + (-ing) takısı + Nesne + Dolaylı Tümleç + Zarf Tümleci
2. Yardımcı Fiil (am/is/are) +Özne + Olumsuzluk Eki (not) + Esas Fiil + (-ing) takısı + Nesne + Dolaylı Tümleç + Zarf Tümleci
Aşağıdaki tabloda “eat” (yemek) fiili olumsuz soru haliyle çekimlenmiştir.
Şimdiki zamanın Wh- sorularla kullanımı
Şimdiki zaman, Wh- sorularla (what, when, which gibi) kullanıldığında yardımcı fiiller (am/is/are) özneden önce getirilir. Yani soru edatı ile özne arasında yer alır. Aşağıdaki örneklere bakınız.
What are you doing? (Sen ne yapıyorsun?)
Where is he going? (O nereye gidiyor?)
“-ING” takısının kullanımı ve yazım kuralları
İngilizcede “-ing” takısı şimdiki zamanda kullanıldığında Türkçedeki “-yor” eki ile aynı anlama gelir. Örneğin, “I’m speaking” (Ben konuşuyorum) cümlesinde “-ing” takısı “-yor” eki görevine sahiptir. Örneğimizde olduğu gibi şimdiki zamanda devam eden eylemin sürekliliğini belirtmek amacıyla “-yor” kipi vazifesini görür. Fakat bu durum “-ing” takısının sadece şimdiki zamanda kullanıldığını göstermez. Geniş zamanda esas fiilden sonra gelen ikinci bir eylemi isim-fiil yapmak için de kullanılmaktadır. Örneğin, “I like speaking” (Ben konuşmayı severim) cümlesinde “-ing” takısı “-yor” eki olarak değil; “speak” (konuşmak) fiilini isim-fiil yapmak üzere getirilmiş ve fiilimsi eklerden “-me”, “-ma” nın karşılığı olarak kullanılmıştır.
Şimdi de -ing takısının fiillere eklenmesinde kullanılan birtakım hataları önlemek için bazı kurallara göz atalım…
1. Sonu -e ile biten fiillere -ing takısı eklendiğinde -e harfi düşer.
argue (tartışmak) – They are arguing. (Onlar tartışıyorlar.)
write (yazmak) – He is writing an email. (O email yazıyor.)
admire (takdir etmek) – I’m admiring you. (Ben seni takdir ediyorum.)
hate (nefret etmek) – hating
hope (ümit etmek) – hoping
love (sevmek) – loving
hide (saklanmak) – The children are hidingbehind the tree. (Çocuklar ağacın arkasında saklanıyorlar.)
ride (sürmek) – She is riding a car. (O bir otomobil sürüyor.)
* Sonu -ee şeklinde biten fiillerde -ee harfleri düşmez.
see (görmek) – seeing
agree (anlaşmak) – agreeing
* Ayrıca sonu -e ile biten aşağıdaki fiillerde de -e harfi düşmez.
age – aging
dye – dyeing
singe – singeing
2. Sonu bir sesli harf ve bir sessiz harf ile biten fiiller tek heceli ise sondaki sessiz harf çift yazılır.
stop (durmak) – stopping
run (koşmak) – running
beg (yalvarmak) – begging
hit (vurmak) – hitting
sit (oturmak) – sitting
set (kurmak) – setting
rub (ovmak) – rubbing
* İki heceli olanlarda vurgu ikinci hecedeyse sondaki sessiz harf çift yazılır.
begin (başlamak) – beginning
Üstteki örneklerimizde “begin” fiilinde vurgu son hecededir. Oxford sözlüğüne baktığınızda “begin” fiilinin okunuşunun [bı’gın] şeklinde yazıldığını göreceksiniz. Kesme işareti vurguyu belirtir. Vurgu son hecede olduğu için kelimenin yazılışı “beginning” şeklinde olacaktır.
listen (dinlemek) – listening
Üstteki örneğimizde ise vurgu ilk hecede olduğu için sondaki sessiz harf tek yazılır. Sözlükte “listen” fiilinin okunuşu [‘lısn] (İngiliz fonetiğinde “ı” harfi “i” olarak okunur) şeklinde geçmektedir.
3. Sonu -ie ile biten fiillerde -ie harfleri -y harfine dönüşür.
die (ölmek) – dying
lie (uzanmak, yalan söylemek) – lying
4. Ayrıca British İngilizcesinde son harfi -l ile biten olan fiiller, -ing takısı aldığında -l ‘den önceki harf sesli ise -l harfi çift yazılır. Amerikan İngilizcesinde tek yazılır.
signal – signalling
travel – travelling
Bu kurallar dışında kalan diğer fiillere -ing takısı eklendiğinde yazımda herhangi bir değişiklik olmaz.
carry – carrying, enjoy – enjoying, sleep – sleeping, wait – waiting, study – studying gibi…
Şimdiki Zamanın Kullanımı
(Uses of the Present Continuous Tense)
1. Şimdiki zaman konuşma esanasında devam etmekte olan olayları anlatmak için kullanılır.
The dog is barking now. (Şuanda köpek havlıyor.)
I’m wearing a coat as it is cold. (Hava soğuk olduğu için palto giyiyorum.)
Why are you reading this book? (Neden bu kitabı okuyorsun?)
What’s he doing now? (O şuanda ne yapıyor?)
Zaman Zarfları
Şimdiki zamanla birlikte kullanılan zaman zarfları:
now (şimdi)
right now (hemen şimdi)
at the moment (şimdi, şuan)
at the present (şuanda)
for the time being (şimdilik)
just now (tam şimdi)
Bu zarflar genellikle cümlenin en sonunda yer alır ve eylemin şuan yapıldığını belirtir. Diğer zamanlarla kullanılmaz. Sadece şimdiki zamanla kullanabilirsiniz. Bir cümlenin zamanını içerisindeki zaman zarfından anlayabilirsiniz.
2. Sadece konuşma anında değil, son zamanlarda devamlı yaptığınız bir faaliyeti ifade etmek için de şimdiki zaman kullanabilirsiniz.
I’m reading a novel by Orwell. (Orwell isimli yazara ait bir roman okuyorum.) [Sadece şuan değil son zamanlarda bu kitabı okuyor. Belki konuşma anında okumuyor olabilir.]
He’s learning German and Turkish. (O Almanca ve Türkçe öğreniyor.) [Belki konuşma anında Almanca ve Türkçe öğrenme eylemini yapmıyor olabilir ama son zamanlarda yaptığı bir eylemdir.]
3. Yakın gelecekte yapılması planlananlar veya hemen yapılacak olan eylemleri ifade ederken şimdiki zaman kullanılabilir.
I’m meeting John tonight. (Bu gece John ile görüşüyorum.)
Yakın gelecekte yapacağınız eylemleri şimdiki zaman ile ifade ederken aşağıdaki zaman zarflarından biri kullanmanız gerekir. Zaman zarfı kullanmadığınızda eylemi o esnada yapıyormuşsunuz gibi anlaşılabilir.
today (bugün)
tonight (bu gece)
tomorrow (yarın)
this evening (bu akşam)
this week (bu hafta)
Diğer Kullanım Alanları
Şimdiki zamanı “always” (daima) sıklık zarfı ile kullanabilirsiniz. Kişinin o esnada yaptığı eylem, alışkanlık haline gelmişse bunu ifade etmek için “always” kullanılabilir.
I’m always losing my keys. (Anahtarları hep kaybediyorum.)
You’re always making that mistake. (Bu hatayı devamlı yapıyorsun.)
Sürekli olan bir eylemi ifade etmek için de “always” kullanılabilir.
He’s always working. (O devamlı çalışıyor.)
Şimdiki Zamanla Kullanılmayan Fiiller
Şimdiki zamanla kullanılmayan fiillere İngilizcede “non-progressive verbs” (durum bildiren fiiller) denir. İngilizcede yaklaşık elli tane durum fiili vardır. En sık karşılaştığımız fiilleri işleyeceğiz.
Bu tarz fiiller yapı olarak geniş zamanla birlikte kullanılır. Fakat Türkçeye çevirirken şimdiki zamanla ifade ederiz.
1. Görünüşe ilişkin fiiller: appear (görünmek), look (görünmek, benzemek), seem (görünmek), suit (uygun olmak, uymak, yakışmak) gibi…
Appear fiili, “görünmek” anlamında kullanılıyorsa şimdiki zamanla ifade edilmemelidir. “Ortaya çıkmak” anlamında şimdiki zamanla kullanılabilir.
Look (görünmek) fiili, “bakmak” anlamında kullanılıyorsa şimdiki zamanla kullanılabilir. Fakat ikinci anlamı olan “görünmek” veya “benzemek” anlamında kullanılıyorsa şimdiki zamanla kullanılamaz. Geniş zaman ile ifade edilmesi gerekir.
She looks like her sister. (O kız kardeşine benziyor.) [“look like” ifadesi “benzemek” anlamına gelir.]
That new skirt suits you very well. (Şu yeni eteğin sana çok yakışıyor.)
2. Duygu belirten fiiller: love (sevmek, aşık olmak), hate (nefret etmek), like (sevmek), dislike (sevmemek), detest (iğrenmek), envy (kıskanmak), loathe (hiç hoşlanmamak, tiksinmek) gibi…
I love my wife very much. (Ben eşimi çok seviyorum.)
3. Sahiplik bildiren fiiler: have (sahip olmak), own (sahip olmak), belong (ait olmak), possess (sahip olmak), owe (borçlu olmak)
Have (sahip olmak) fiili sahiplik bildirdiğinde geniş zamanla kullanılır. Fakat bir başka kelime ile birlikte kullanılıp eylem bildiriyorsa şimdiki zamanla kullanılabilir.
I have a new car. (Yeni bir arabam var.) [Sahiplik bildirdiği için geniş zamanla kullanıldı.]
I’m having breakfast now. (Şuan kahvaltı yapıyorum.) [Eylem bildirdiği için şimdiki zamanla kullanılabilir. “Have breakfast” ( kahvaltıya sahip olmak = kahvaltı yapmak)]
He’s having a bath at the moment. (O şuanda banyo yapıyor.)
4. Duyuları ifade eden fiiller: see (görmek), hear (işitmek), smell (kokmak), taste (tat vermek), feel (sezinlemek, hissettirmek)
See (görmek) fiili, “görmek” anlamında şimdiki zamanla kullanılamaz. Bu fiili “görüşmek” anlamında şimdiki zamanda kullanabilirsiniz.
I see a huge mountain. (Ben kocaman bir dağ görüyorum.)
The patient is seeing the doctor now. (Hasta şuan doktorla görüşüyor.)
Smell fiili, “kokmak” anlamına geldiğinde şimdiki zamanda kullanılamaz; fakat “koklamak” anlamında kullanılabilir.
You smell awful. You should take a shower. (Sen berbat kokuyorsun. Duş almalısın.)
She’s smelling the roses. (O gülleri kokluyor.)
Feel fiili, “hissetmek” anlamına geliyorsa şimdiki zamanla kullanılabilir.
Taste fiili, “tadına bakmak” anlamına geliyorsa şimdiki zamanla kullanılabilir.
5. Düşünmeye ilişkin fiiller: think (düşünmek), believe (inanmak), realize (farketmek), know (bilmek), understand (anlamak), want (istemek), need (ihtyacı olmak), prefer (tercih etmek), remember (hatırlamak), notice (fark etmek), suppose (farzetmek) gibi…
Bu fiillerden “think” fiili “sanmak, zannetmek” anlamında şimdiki zamanla kullanılamaz. Fakat “düşünmek” anlamında şimdiki zamanla kullanılabilir.
Burada belirtilmeyen buna benzer başka durum fiilleri de bulunmaktadır. Fakat en sık karşılaşılan durum fiilleri genellikle bunlardır. Durum fiilleri sadece şimdiki zamanla değil, “devamlılık” bildiren (continuous/progressive) [past continuous, perfect continuous tense gibi] zamanların hiçbiriyle kullanılmamalıdır.